De dermatoloog kan aan de pigmentvlek vaak zien of het een melanoom is door gebruik te maken van een ‘dermatoscoop’. Dit is een kleine handmicroscoop. Als de arts denkt dat u een melanoom heeft, dan moet de pigmentvlek worden verwijderd. Dit kan onder lokale verdoving.

Het letsel wordt opgestuurd naar het labo. De arts in het labo (patholoog) onderzoekt het stukje huid met een microscoop. Door dit onderzoek kunnen we met grote zekerheid zeggen of u een melanoom heeft. Verder kijkt de patholoog onder de microscoop ook naar de dikte van een melanoom (Breslow-dikte). Deze dikte is belangrijk voor de verdere behandeling.

Bij een nieuwe diagnose van een maligne melanoom kijken we eerst of geen uitzaaiingen zijn. Bij dunne melanomen gebeurt dit enkel met een echografie van de klieren. Bij dikkere of aggressievere melanomen maken we scans van het hele lichaam en de hersenen. Dit doen we nog voor we starten met uw behandeling. 

foto: dermatoscoop 

Rondom het litteken waar het melanoom bij de eerste operatie is verwijderd, halen we voor de zekerheid opnieuw een stukje huid van ongeveer 1 of 2 centimeter weg. Hoe groot het weg te halen stukje huid is, is afhankelijk van de vastgestelde dikte (Breslow-dikte) van het melanoom.

Bij deze tweede operatie kan een vrij grote wonde ontstaan, die we niet altijd direct kunnen dichtmaken. In dat geval bespreken we vooraf met u hoe we de huid toch gaan sluiten. Er kan bijvoorbeeld gekozen worden om ergens anders op het lichaam een stukje huid weg te halen en hiermee de operatiewond te sluiten (huidtransplantatie). Hiervoor werken we soms ook met de dienst plastische heelkunde samen, indien nodig. In sommige gevallen moet de tweede operatie gecombineerd worden met een sentinelklierprocedure en wordt een algemene narcose aanbevolen.

Melanomen kunnen via de lymfebanen uitzaaien naar de klieren.

Als het melanoom 0,8 mm of dikker is, willen we met zekerheid weten of er geen tumorcellen naar de lymfeklieren van het nabijgelegen klierstation zijn uitgezaaid (zelfs als de klieren er normaal uitzagen op de vooronderzoeken). Dit doen we met de sentinelklierprocedure of poortwachtklierprocedure.

De ingreep

Bij dit onderzoek spuiten we kort voor de operatie een radio-actieve stof in (op de dienst nucleaire geneeskunde) rondom het litteken waar het melanoom zat. Tijdens de operatie spuiten we soms ook nog een kleurstof bij rond het litteken (patent blauw). Beide stoffen helpen de chirurg om de juiste klier (sentinelklier) terug te vinden binnen het pakket van klieren. Vervolgens verwijdert de chirurg deze klier. De patholoog (arts in het labo) onderzoekt de klier op aanwezigheid van uitzaaiingen.

• Zijn er in deze klier geen uitzaaiingen, dan is de kans op uitzaaiingen in de andere lymfeklieren zeer klein en volgt er geen bijkomende behandeling.
• Als we wel uitzaaiingen vinden, geven we meestal een aanvullende medicamenteuze therapie via de bloedbaan of in pilvorm. Vroeger werden dan ook alle lymfeklieren chirurgisch verwijderd maar grote studies hebben aangetoond dat dit de overleving niet per definitie verbetert. De chirurg zal met u de voor- en nadelen van verdere klierchirurgie bespreken.

Mogelijke complicaties van de sentinelklierprocedure:

• Opstapelen van vocht onder het litteken (seroom)
• Infectie
• Pijn
• Veranderd gevoel/voosheid
• Minimale kans van opstapelen van vocht in een lidmaat (lymfoedeem). Dit komt echter vaker voor bij volledige klieruitruimingen (zie ook de folder ‘Lymfoedeem’)

illustratie: sentinelklierbiopsie

• Als er geen uitzaaiingen zijn, dan zullen er na de operaties geen andere behandelingen volgen.
• Als er uitzaaiingen zijn in andere plaatsen van het lichaam, kan worden gekozen voor immunotherapie, medicatie in pilvorm of radiotherapie. Op het multidisciplinair overleg (waaraan verschillende specialisten deelnemen zoals de dermatoloog, (plastisch) chirurg, oncoloog, patholoog en radiotherapeut) bespreken uw zorgverleners samen welke behandeling het beste is voor u. Uw behandelend arts zal dit dan met u bespreken.