Een tool om psychosociaal kwetsbare zwangeren in een vroeg stadium hulp te bieden.
Met de tool ‘Born in Belgium Professionals’ willen gynaecologen, huisartsen en vroedvrouwen reeds in een vroeg stadium van de zwangerschap een beeld krijgen op de psychosociale kwetsbaarheid van de toekomstige mama. Hiermee past het mooi in het speerpunt van de stad Turnhout en omliggende gemeentes om kansarmoede in een vroeg stadium aan te pakken. Tijdens de prenatale raadpleging krijgt elke zwangere vrouw een uitgebreide psychosociale vragenlijst. Op basis van de antwoorden uit die vragenlijst, kunnen we samen reeds in een vroeg stadium de geschikte hulp aanbieden in de regio.
De tool heeft een meerledige functie”, weet dr. Magali Verheecke, gynaecoloog in AZ Turnhout. “Een wetenschappelijk onderbouwde vragenlijst laat hulp- en zorgverleners toe om systematisch te screenen naar de psychosociale situatie van zwangere vrouwen. De vragen gaan over thema’s die veel verder gaan dan puur de medische context: roken, misbruik, mentaal welzijn, drugs of alcoholgebruik, sociaal netwerk, financiële noden, enzovoort. Tegelijk fungeert de tool als een gedeeld platform waarmee we een overzicht bewaren van alle cruciale informatie: wat is de exacte psychosociale situatie, wat is al ondernomen, wie is al bij het dossier betrokken. Hulp- en zorgverleners krijgen zo in feite een totaaloverzicht van het professionele netwerk dat actief is rond de zwangere vrouw.”
De vragenlijst tijdens de prenatale raadpleging is echter maar een klein onderdeel van de volledige opvolging van een sociaal kwetsbare zwangere vrouw in AZ Turnhout. In nauwe samenwerking met huisartsen van de huisartsenvereniging regio Turnhout (HVRT), werd een intensief en afwisselend raadplegingsschema opgesteld voor de zwangere vrouw. “Iedereen is betrokken, de vroedvrouw , de gynaecoloog, de huisarts.” Zo zegt dr. Niki Desart, huisarts. “Wij staan in contact met elkaar en kennen allen het dossier van de zwangere patiënt. Ieder heeft zijn taak. Bij de gynaecologen ligt het accent meer op de technische aspecten en onderzoeken. De huisarts en de vroedvrouw kunnen naast de klinische controle ook veel aandacht besteden aan de psychosociale context van deze kwetsbare patiënten.”
De strijd tegen kinderarmoede is een speerpunt in het Turnhoutse beleid. In 2019 richtte het stadsbestuur daarom een perinataal netwerk op, waarin het samenwerkt met partners om kansarme gezinnen te begeleiden vanaf het prille begin. “Het idee daarachter is dat we kwetsbare kinderen begeleiden van vóór hun geboorte totdat ze volwassen zijn”, zegt schepen van Welzijn en Gelijke Kansen Kelly Verheyen. ”Onderzoek maar ook onze eigen praktijkervaringen tonen aan dat we de zwangerschapsperiode ten volle moeten benutten als we maximale vooruitgang willen boeken in kwetsbare gezinnen. Enerzijds omdat kansenongelijkheid al bestaat vanaf het begin van de zwangerschap, anderzijds omdat ouders heel andere bezorgdheden hebben eenmaal het kind geboren is. Het is dus cruciaal om armoede en psychosociale kwetsbaarheid vroeg op te sporen. Alleen dan kunnen we zwangere vrouwen met een verhoogd risico snel de gepaste zorg geven.”
Dr. Verheecke sluit af: “De screening is belangrijk, maar is maar een startpunt en zou niet veel zin hebben als achteraf geen netwerk van organisaties klaar staat om de sociaal kwetsbare vrouw verder te helpen. Daarom hebben we als ziekenhuis vooraleer van start te gaan met de screening, en daarin zijn we uniek, geopteerd om externe hulp- en welzijnsorganisaties en interne hulpverleners zoals psychologen, sociale dienst of kinderartsen mee aan boord te trekken.”
Naast een doorgedreven samenwerking tussen huisartsen, vroedvrouwen en ziekenhuis, wordt met Born in Belgium heel nauw samengewerkt met Stad Turnhout als essentiële partner en duwende kracht in dit project, alle omliggende gemeentes, ELZ Kempenland, OCMW, CAW, kinderartsen, en nog vele anderen.
Je kunt op Youtube een kort filmpje terugvinden over Born in Belgium Professionals.